عجیب ترین سازهای موسیقی در جهان که نمیدانستید وجود دارند! + عکس

دنیای موسیقی پر است از خلاقیت‌های شگفت‌انگیز. در این بخش، با سازهایی آشنا می‌شوید که ظاهر، مکانیزم یا صدای آن‌ها با هرچه تاکنون می‌شناختید متفاوت است. برخی ساخته‌ی قرن بیستم‌اند، برخی الهام‌گرفته از طبیعت و برخی حاصل نبوغی غیرقابل پیش‌بینی. با ما همراه باشید...

 عجیب‌ترین سازهای تاریخ موسیقی را بشناسید

1. ترمین (Theremin)

ترمین یکی از اولین سازهای الکترونیکی تاریخ است که در سال ۱۹۲۰ توسط «لئون ترمین» اختراع شد. نکته خارق‌العاده در مورد این ساز، نواخته شدن آن بدون تماس فیزیکی است. دو آنتن دارد؛ یکی میزان فرکانس (زیر و بمی صدا) و دیگری حجم صدا را کنترل می‌کند. نوازنده با حرکت دستان در هوا و بدون لمس، میدان الکترومغناطیسی اطراف آنتن‌ها را تغییر داده و صدا تولید می‌کند. صدای ترمین، مرموز، کشیده و فضایی است و در موسیقی فیلم‌های علمی‌تخیلی کلاسیک به‌وفور استفاده شده است. این ساز به‌تنهایی نشان می‌دهد که در موسیقی، حتی لمس کردن هم ضروری نیست!

2. پیروفون (Pyrophone)

پیروفون، که به آن «ارگ آتش» نیز گفته می‌شود، سازی‌ است که با شعله‌های واقعی صدا تولید می‌کند! این ساز در قرن نوزدهم توسط یک دانشمند فرانسوی به نام «فرانکلین» ساخته شد. درون لوله‌های شیشه‌ای یا فلزی آن، گاز مشتعل می‌شود و با انفجارهای ریز، نوسان‌های صوتی ایجاد می‌کند. صدای تولیدشده، عمیق، کوبنده و متفاوت است. تماشای پیروفون در حال اجرا، تجربه‌ای شنیداری و دیداری هم‌زمان است؛ شعله‌هایی که همزمان با نواختن می‌رقصند! این ساز بیشتر در اجراهای نمایشی، فستیوال‌ها و هنرهای مفهومی دیده می‌شود.

3. ارهو (Erhu)

ارهو یکی از سازهای سنتی چینی است که بیش از هزار سال قدمت دارد. این ساز تنها دو سیم دارد، اما قادر است طیف وسیعی از احساسات انسانی را به تصویر بکشد، از شادی گرفته تا اندوه عمیق. نحوه‌ی نواختن ارهو با کمان است، اما برخلاف ویولن، سیم‌ها تماس مستقیم با کاسه‌ی صوتی ندارند و به همین دلیل صدای آن نرم‌تر و شرقی‌تر است. ارهو اغلب در موسیقی سنتی چینی و برخی ترکیبات مدرن تلفیقی استفاده می‌شود. صدای نازک، کشیده و احساسی آن باعث شده بسیاری به آن لقب «ویولن چینی» بدهند.

4. درخت آوازخوان (Singing Ringing Tree)

«درخت آوازخوان» یک مجسمه موسیقایی شگفت‌انگیز است که روی تپه‌ای در لانکاشر انگلستان قرار دارد. این ساز از لوله‌های فلزی خمیده تشکیل شده که با مهندسی خاصی کنار هم قرار گرفته‌اند. وقتی باد از میان لوله‌ها عبور می‌کند، صدایی هارمونیک و گاه وهم‌انگیز ایجاد می‌شود. این ساز، نه با دست، بلکه با نیروی طبیعت نواخته می‌شود! فرم درخت‌مانند آن، جلوه‌ای زیباشناسانه دارد و ترکیبی از هنر، مهندسی و موسیقی را به نمایش می‌گذارد. تجربه شنیدن درخت آوازخوان به‌خصوص در روزهای بادی، تجربه‌ای فراموش‌نشدنی است.

5. هیدرولوفون (Hydraulophone)

هیدرولوفون یک ساز موسیقی منحصر‌به‌فرد است که با آب نواخته می‌شود! این ساز شبیه فواره‌ای است با لوله‌هایی از آن آب بیرون می‌زند. نوازنده انگشت خود را روی جریان‌های آب قرار می‌دهد و از طریق آن، صدا تولید می‌کند. صدای هیدرولوفون ملایم، آرامش‌بخش و شبیه سازهای بادی است. این ساز بیشتر در فضاهای عمومی مانند پارک‌ها و مراکز علمی به‌عنوان ابزار آموزشی و سرگرمی استفاده می‌شود. تجربه نواختن آن، حس بازی با طبیعت را در کنار خلق موسیقی به همراه دارد.

6. اُند مارتنو (Ondes Martenot)

اُند مارتنو یک ساز الکترونیکی است که در سال ۱۹۲۸ توسط «موریس مارتنو» فرانسوی ساخته شد. این ساز ترکیبی از کیبورد و یک نوار لغزان دارد که به نوازنده اجازه می‌دهد صداهایی پیوسته، کشیده و لرزان تولید کند. صدای این ساز از نظر حالت و لحن شبیه ترمین است، اما کنترل بیشتری روی نُت‌ها دارد. بسیاری از آهنگسازان کلاسیک مدرن، مانند اولیویه مسیان، در آثار خود از این ساز استفاده کرده‌اند. صدای خاص و فرازمینی اُند مارتنو باعث شده همچنان در موسیقی فیلم، تئاتر و آثار تجربی کاربرد داشته باشد.

7. ارکستر سبزیجات (Vegetable Orchestra)

ارکستر سبزیجات یک گروه موسیقی نوآور از وین اتریش است که با استفاده از سبزیجات واقعی مانند هویج، کدو، کرفس و خیار، سازهایی مانند فلوت، درام و ترومپت می‌سازند! این سازها تنها برای یک اجرا دوام دارند و پس از پایان، خوراکی می‌شوند. صدای حاصل، خام، ناپایدار اما شگفت‌انگیز و ارگانیک است. این گروه تجربه‌ای متفاوت از موسیقی، پایداری محیط‌زیست و طنز هنری را در کنار هم ارائه می‌دهد. شنیدن سازهایی از دل طبیعت، تجربه‌ای لذت‌بخش و خلاقانه است.

8. ساعت بخار گاستاون (Gastown Steam Clock)

این ساعت منحصر‌به‌فرد که در محله تاریخی گاستاون ونکوور قرار دارد، با استفاده از بخار به عنوان منبع انرژی، موسیقی پخش می‌کند. هر ۱۵ دقیقه، زنگ‌هایی که با فشار بخار کار می‌کنند، ملودی‌هایی آشنا مانند زنگ‌های کلیسای وست‌مینستر را می‌نوازند. سازوکار آن ترکیبی از مهندسی مکانیکی، نوستالژی شهری و هنر خیابانی است. صدای آن ملایم، سنتی و با شخصیت خاصی همراه است و تماشای عملکرد آن برای گردشگران تجربه‌ای جذاب به شمار می‌آید.

9. ارگ بادی آئولوس (Aeolus Wind Pavilion)

این مجسمه موسیقایی زیبا در انگلستان ساخته شده و شبیه تونل‌هایی از لوله‌های فلزی‌ست که در مقابل باد قرار دارند. وقتی نسیم یا باد شدید از درون آن عبور می‌کند، صدایی هارمونیک و مرموز از لوله‌ها پخش می‌شود. صداهای تولیدشده بسته به شدت و زاویه‌ی باد متفاوت است. این ساز توسط هنرمند انگلیسی لوک جرم طراحی شده و ترکیبی است از طراحی معمارانه، هنر شنیداری و نیروهای طبیعت. حضور در کنار آن، تجربه‌ای شنیداری و مراقبه‌ای‌ست.

10. ماشین مرمر وینتر گاتن (Wintergatan Marble Machine)

این ماشین موسیقایی بی‌نظیر توسط مارتین مولین سوئدی ساخته شده و ترکیبی است از مهندسی مکانیک و هنر موسیقی. در این ماشین، حدود ۲هزار تیله‌ی مرمرین با چرخش هندسی و برنامه‌ریزی‌شده به سازهایی مانند درام، باس و ویبرافون برخورد می‌کنند و ریتم‌های دقیقی تولید می‌کنند. اجرای زنده آن، دقیق، مهیج و کاملاً مکانیکی است. این ساز نمادی از نوآوری فردی و عشق به سازهای دستی است و در یوتیوب میلیون‌ها بازدید داشته است.

11. گیتار پیکاسو (Pikasso Guitar)

گیتار پیکاسو، که برای نوازنده معروف جَز، پت مثنی طراحی شده، گیتاری با ظاهر خارق‌العاده و ساختاری پیچیده است. این ساز ۴۲ سیم و چهار گردن دارد و طراحی آن از آثار کوبیستی پابلو پیکاسو الهام گرفته است. نوازندگی با آن نیازمند مهارت بالا، هماهنگی ذهن و دست، و درک بالای هارمونی است. صدای گیتار پیکاسو وسیع، پیچیده و چندلایه است و امکان ترکیب ملودی و آکوردهای چندبخشی را فراهم می‌کند. این گیتار بیشتر در قطعات آوانگارد و تجربی استفاده می‌شود.