محبوب ترین غذای نذری محرم در شهرهای مختلف ایران، از ته چین گرمسار تا قیمه پیچاق اردبیل!

سنت نذری دادن در ایران از دیرباز وجود داشته و یک فرهنگ امروزی نیست. در شهرهای مختلف ایران، یک غذای نذری را به عنوان غذای شاخص دارند و در محرم به بهترین شکل درست می کنند. غذای نذری سنتی است که در دوره قاجار به اوج خود رسید و امروزه همچنان با شور و هیجان خاصی در مراسم های مختلف به خصوص ماه محرم برگزار می شود. در شهرهای ایران غذای نذری متفاوت است و در ادامه خواهیم گفت که هر کدام از شهرها بیشتر چه غذایی را نذری می دهند.

غذای نذری در شهرهای مختلف ایران

نذری دادن از آدابی است که از دیرباز در میان ایرانیان رواج‌ داشته و به‌ خصوص در مراسم سوگواری بزرگان مذهبی نظیر تاسوعا و عاشورا مردم اعتقاد فراوانی به طبخ غذایی خاص و پخش کردن آن در میان اطرافیان از همسایگان گرفته تا خانواده‌ های نیازمند دارند.

در این ایام، افراد به صورت گروهی در هیئت‌ها و مساجد و حتی حیاط منازل به پخت غذای محرم مشغول می‌شوند. پخت غذای نذری به صورت دسته جمعی یکی از زیبایی‌های این ایام است که این وظیفه سخت و مهم معمولا به عهده مردان خانواده و یا آشپزهای ماهر و باتجربه است.

ایران کشوری با آداب و رسوم گوناگون است هر نقطه از آن فرهنگ و سنت خاص خودش را دارد. در این بخش بررسی خواهیم کرد که شهرهای مختلف ایران چه غذایی را نذری میدهند.

غذاهای نذری شهرهای استان گیلان

• پلو فسنجان
• پلو آلو مسما
• قیمه پلو با گوشت چرخ کرده
• سیاه پلو

غذاهای نذری در شهر رشت معمولا «خورشت فسنجان» و «خورشت آلو مسما» هستند. خورشت فسنجان به دلیل ذایقه مردم این شهر به صورت ترش با رب انار پخته می‌شود. در زمان قدیم مرسوم بود که در بشقاب‌های خانگی برنج ریخته و یک طرف آن خورشت فسنجان و طرف دیگر خورشت آلو مسما می‌ریختند و به غذای خیراتی معروف بود و طرفداران بسیاری داشت. این غذا همراه با کوکو سیب زمینی توزیع می‌شد. این دو خورشت در شهر رشت به عنوان غذای نذری در روزهای محرم و صفر و سوگواری بزرگان دینی پخته می‌شوند.

غذاهای نذری تهران

• پلو قیمه
• عدس پلو
•  آش رشته
• پلو قورمه سبزی

پلو قیمه از غذاهای معروف تهرانی است  هرچند قورمه سبزی و عدس پلو هم مرسوم هستند اما پلو قیمه از محبوبیت بیشتری برخوردار است که از دوره قاجار به عنوان غذای نذری در اکثر مناطق تهران پخته می‌شد و تا قبل از آن معمولا انواع آش‌ها به خصوص آش رشته در ایام عزاداری محرم توزیع می‌شد. پلو قیمه نه تنها در تهران بلکه در بین شیعیان سایر کشورها مثل پاکستان هم در کنار غذاهای دیگرشان رایج است.

در محله های قدیمی تر تهران غذاهایی نظیر زرشک پلو و آش شله قلمکار پخته می‌شود. همچنین بازاریان تهران معمولا در ظهر عاشورا نذری آبگوشت برپا می‌کنند اما امروزه در بسیاری از محله های ثروتمند تهران چلوکباب از غذاهای مرسوم برای نذری در ماه محرم محسوب می‌شود.

غذای نذری شهرهای استان سمنان

• مانی پلو (با گوشت شتر)
• خورشت آلو ترش

اگر به دامغان سفر کرده باشید حتما با غذای جذاب «مانی پلو» آشنا شدید.از غذاهای پرطرفدار و مجلسی استان سمنان که در مهمانی های مهم حتما پخته شده و در ایام محرم  و شهادت بزرگان دینی بیش از پیش مورد توجه قرار می‌گیرد.

خورش آلوترش دیگر غذای نذری استان سمنان است که در ایام محرم به خصوص روزهای تاسوعا و عاشورا طبخ میگردد.با شنیدن اسم آن ممکن است به یاد خورشت های مرغ و آلو،آلومسما،آلواسفناج بیفتید اما تفاوت خورشت آلوترش با بقیه در این است که بحای مرغ و گوشت با تخم مرغ درست میشود.

گرمسار و ته‌ چین گوشت

محال است کسی ایام عزاداری را در گرمسار گذرانده باشد و با هیجان فراوان از نذری ویژه این منطقه یعنی ته چین گوشت صحبت نکند. ویژگی ته چین گرمساری این است که گوشت خام در میان برنج آبکش شده پخته می‌شود و لایه زیرین غذا در دیگ برنج که تمام عصاره گوشت را به خود می‌گیرد، تبدیل به لذیذترین قسمت غذا می‌شود. در لابه‌لای ته‌چین گرمساری کشمش هم می‌ریزند.

غذای نذری شهر مشهد

• شله

اگر تصمیم به چشیدن مزه «شله مشهدی» را دارید در ایام محرم به خصوص دهه اول و یا 28 صفر به مشهد سفر کنید. در این روزها همه رستوران ها و حتی مردم عادی در حال پخت شله برای نذری هستند با وجود اینکه پخت این آش بسیار کار سخت است و نیاز به تبحر خاصی دارد.

غذای نذری شهرها استان فارس

• آش سبزی

آش سبزی در بین مردم شیراز و  شهرستان داراب ارزش ویژه‌ای دارد و به اعتقادات دینی آن ها پیوند خورده است و با کیفیت بالایی پخته می‌شود.

غذای نذری شهرهای استان کرمان

• آبگوشت متنجنه

آبگوشت «متنجنه» از غذاهای معروف کرمانی‌ها برای ایام محرم به خصوص روز عاشورا و اربعین امام حسین (ع) بوده به همین دلیل به آبگوشت امام حسینی هم معروف است. این آبگوشت متشکل از گوشت، مغز گردو، لیمو، سیب زمینی، به، برگه زردآلوترش، شنبلیله، ترخون و ادویه‌هایی مثل دارچین، زیره کرمان و زعفران است.

شیراز و بوشهر ؛ قیمه با شکرپلو

خورشت قیمه شیرازی‌ها و بوشهری ‌ها مانند قیمه‌های دیگر مناطق است البته بوشهری‌ها قیمه را له‌تر از دیگر شهرها می‌خورند. ویژگی خاص این غذا همراه کردن قیمه با شکرپلو است. شکر پلو با برنج، شکر، زعفران، خلال پوست نارنگی و خلال پسته پخته می‌شود.

کاشان ؛ گوشت و لوبیا یا آبگوشت پلو

این غذا همانطور که از اسمش پیداست، تقریبا با همان مواد آبگوشت درست می‌شود اما آب زیادی ندارد و با پلو خورده می‌شود. گوشت گوسفند، لوبیا، سیب زمینی و ادویه مواد اصلی این غذا را تشکیل می‌دهند و همانند آبگوشت پخته می‌شود با این تفاوت که این غذا آن قدر می‌پزد تا آب آن کاملا تمام می‌شود یا مقدار کمی آب در آن می‌ماند.

غذای نذری شهرهای استان مازندران

• کشمش پلو
• شیربرنج

کشمش پلو از غذاهای پرطرفدار و محبوب استان مازندران به خصوص بابلی‌ها است که در ایام محرم و صفر به عنوان غذای نذری بین فقرا و مردم توزیع می‌شود. از قدیم در روز عاشورا اکثر مردم اقدام به پخت این غذا کرده و درهای خانه خود را باز می‌گذارند و از مهمانان با کشمش پلو پذیرایی می‌کنند.

غذاهای نذری اردبیل

• قیمه پیچاق

«قیمه پیچاق» از غذاهای محبوب آذری‌ها به خصوص مردم اردبیل است. این غذا اغلب در ایام سوگواری بزرگان دین طبخ و برای نذری دادن توزیع می‌شود. قیمه پیچاق به دلیل داشتن گوشت، خلال بادام وآبغوره بسیار لذیذ بوده و از چند زرده تخم مرغ پخته شده برای روی خورشت استفاده می‌شود.

غذای نذری استان خوزستان

• خورش سبزی
• هریسه
• کلوچه و حلوا
• قیمه نجفی

غذای نذری اهواز «خورش سبزی» است که در روز عاشورا در مقدار بسیار زیاد پخته شده و در بین مردم پخش می‌شود.این خورش به قورمه سبزی شبیه بوده فقط سبزی آن بیشتر سرخ شده و از لوبیای سفید در آن استفاده می‌شود

در گذشته در بهبهان حلیم گندم توسط بزرگان خاندان پخته می‌شد که در زبان محلی به آن «هریسه» می‌گفتند. رسم پخت این حلیم برای بهبهانی‌ها بسیار با ارزش است اما متاسفانه در بیشتر مناطق به فراموشی سپرده شده است. کلوچه بدون شکر و حلوا از نذری های شادگان بوده که در بین مردم پخش می‌شود.

غذای نذری تبریز

• چلوگوشت هویج (هویج پلو با گوشت)

چلوگوشت هویج از غذاهای لذیذ و بسیار محبوب تبریزی‌هاست که در ماه محرم به عنوان نذری در بین مردم پخش می‌شود. بسیار شبیه به چلوگوشت بوده و مطمئنا شما را با هر ذائقه ای راضی خواهد کرد. این غذای مجلسی با گوشت  گوساله،پیاز،هویج،برنج و ادویه های مخصوص درست شده که همراه با سبزی خوردن و ترشی سرو می‌شود.

غذای نذری اصفهان

• بریانی

در اصفهان تنوع غذایی زیادی برای نذری دادن در ماه محرم و صفر وجود دارد. اگر در این ماه به کوچه و خیابان بروید دیگ‌های کوچی و بزرگ غذا را می‌بینید که در حال طبخ و توزیع نذری در بین مردم هستند اما در بین همه آن غذاهای متنوع، بریانی (بریونی) غذای محبوب و سنتی اصفهانی ها بیشتر به چشم می‌خورد.

غذای نذری قزوین

• قیمه نثار

اگر به قزوین سفر کرده باشید حتما «قیمه نثار» خورده اید،غذای معروف قزوینی که بسیار لذیذ است و طرفداران زیادی دارد به همین دلیل در مجالس مهم و ماه محرم برای نذری قیمه نثار توزیع می‌شود.

غذای نذری در اراک

غذای نذری اراکی‌ها در تمام ایام سال، به‌خصوص روزهای تاسوعا و عاشورا «آش بی‌بی سه‌شنبه» است که در روزهای سه‌شنبه پخش می‌شود و به همین علت، نام‌گذاری شده است. این آش از نخود، لوبیا، عدس و بلغور درست می‌شود و آن را مانند حلیم در صبحگاه، بین مردم پخش می‌کنند.

غذای نذری در زنجان

حلیم از زمره غذاهایی است که در زنجان به‌عنوان نذری پخته می‌شود. حلیم زنجانی با سایر حلیم‌هایی که می‌شناسید، متفاوت است. این حلیم کوبیده نمی‌شود و تمام اجزای تشکیل‌دهنده آن را می‌توان دید. در ضمن، حلیم زنجانی را به‌جای شکر، با روغن حیوانی فراوان سرو می‌کنند.

غذای نذری در همدان

همدانی‌ها علاوه بر غذاهای نذری رایج مانند خورش قیمه، «عدس پلو» هم نذر می‌کنند.

غذای نذری در لرستان

عدس پلو، یکی از لذیذترین غذاهای رایج در ماه محرم است که در استان لرستان از محبوبیت بالایی برخوردار است. این غذا با برنج، گوشت چرخ‌کرده، پیاز، عدس، کشمش پلویی، زعفران، کره، نمک، فلفل سیاه و زردچوبه درست می‌شود و معمولا آن را با گردوی سرخ شده و پیاز داغ تزئین می‌کنند.

غذای نذری در کرمانشاه

خورش خلال بادام از غذاهای معروف و سنتی کرمانشاه است که با زرشک، خلال بادام و زعفران فراوان طبخ می‌شود. این غذای لذیذ از غذاهای اصلی نذری در ماه‌های محرم و صفر در شهر کرمانشاه است.

غذای نذری در خوزستان

ظهر عاشورا، خورشتی به نام خورش سبزی در اهواز طبخ می‌شود که شبیه به قرمه سبزی معمولی است؛ اما سبزی آن را بیشتر سرخ می‌کنند و در آن لوبیا سفید می‌ریزند.

غذای نذری در گنبد کاووس

چکدرمه، غذای سنتی ترکمن‌ها است که در ایام محرم به‌عنوان نذری در این شهر پخته می‌شود. این غذای لذیذ از برنج پخته شده با آب گوشت، پیاز، سیب‌زمینی، گوشت بره و هویج تشکیل می‌شود و طعمی بی‌نهایت لذیذ دارد.

غذای نذری در یزد

آش گندم، یکی از لذیذترین غذاهای استان یزد است که شباهت زیادی به حلیم دارد و در ایام محرم به‌عنوان نذری در یزد پخش می‌شود. در تهیه آش گندم از نخود، لوبیا، ماش، گندم و البته گوشت استفاده می‌شود و آن را با پیازداغ و روغن دنبه فراوان مزه‌دار می‌کنند.